Izwi rokuti "nyaya yerima" (kana kuti yakavanzika mashoma) inoshandiswa mumasangano akasiyana-siyana wesayenzi: mune cosmology, astronomy, physics. Iyi ndiyo nyaya inofungidzira - imwe nzvimbo yenguva uye nguva iyo inobatanidza zvakananga nemagetsi emagetsi uye haipfuuri kuburikidza nayo.
Nhau yerima - chii ichocho?
Kubvira panguva yekare vanhu vekare vainetseka nezvekwakabva kwezvinhu zvakasikwa uye nzira dzinouumba. Munguva yehutengesi, zviwanikwa zvinokosha zvakagadzirwa, uye zvidzidzo zvedzidzo zvakanyanya kuwedzerwa. Muna 1922, nyanzvi yeBritish James Jeans uye nyanzvi yekuDutch Jacobus Kaptein vakaona kuti nyaya zhinji yegalactic haioneki. Zvadaro kwenguva yekutanga izwi remamiriro erima rakadanwa mazita - ichi chinhu chisingagoni kuonekwa neimwe yenzira dzinozivikanwa kuvanhu. Kuvapo kwezvinhu zvinoshamisa kunopa zviratidzo zvisingaoneki - simba rinokonzera, simba.
Nyaya yerima mukuongorora nyeredzi uye cosmology
Achifunga kuti zvinhu zvose uye zvikamu muzvinhu zvose zvinokwezva kune mumwe nemumwe, nyanzvi dzenyeredzi dzakakwanisa kuwana masero ezvimbo inooneka. Asi paiva nekusiyana mukurema kwechokwadi nekufanotaurwa. Uye masayendisiti akawana kuti kune masimba asingaoneki, ayo anotora kusvika kusvika ku95% yesechina uncharted musangano munzvimbo yose. Nyaya yerima mupace ine zvinhu zvinotevera:
- iri pasi pesimba;
- inokanganisa dzimwe nzvimbo zvinhu,
- inopindirana inopindirana nenyika chaiye.
Nyaya yerima ipfungwa
Imwe nzvimbo yakasiyana inobatwa nenyaya dzemafi mufilosofi. Iyi sayenzi inobatanidzwa mukudzidza kwehurongwa hwepasi rose, nheyo dzekuve, iyo yezvinhu zvinooneka uye zvisingaonekwi. Nokuti chekutanga yakatorwa chimwe chinhu, chakatarwa nenzvimbo, nguva, zvakapoteredza zvinhu. Akawana nguva yakareba, nyaya yakajeka yerima yezvinhu zvose yakashandura kunzwisisa kwepasi, sarudzo uye nekushanduka. Mune pfungwa yefilosofi, chinhu chisingazivikanwi, sechivharo chechiedza chenguva uye nguva, chiripo kune mumwe nomumwe wedu, naizvozvo vanhu vanofa, nokuti vanosanganisira nguva iyo ine mugumo.
Sei tichida nyaya yerima?
Chikamu chiduku chezvinhu zvinhu (mapuraneti, nyeredzi, nezvimwewo) chinhu chinooneka. Nenzira dzemasayendisiti akasiyana-siyana, masikati ane simba uye nyaya yerima inosvika inenge nzvimbo yose muCosmos. Nhengo yekutanga ndeye 21-24%, iyo simba 72%. Chimwe nechimwe chezvinhu zvakasvibiswa zvepanyama zvine mabasa ayo:
- Simba rakasviba, risingaiti uye risingabvisi chiedza, rinodzokorora zvinhu, richimanikidzira kuti nyika iwedzere.
- Kubva pane mashoma akavanzika, magaraxies akavakwa, simba rayo rinokwezva zvinhu zviri kunze, rinozvichengeta munzvimbo dzavo. Ichocho, chinoderedza kupararira kwezvose.
Chii chine rima chine chimiro che?
Nyaya yerima mumagetsi ezuva ndechimwe chinhu chisingagoni kugunzwa, kuongororwa nekudzidza zvakadzama. Nokudaro, mafungiro mazhinji anoiswa mberi pamusoro pehupenyu hwahwo nekugadzirisa:
- Zvisikwa zvisingazivikanwi nesayenzi iyo inobatanidzwa mukutsvaira ndeyezvikamu zvezvinhu izvi. Hazvibviri kuzviona mu teresikopu.
- Icho chinoshamisa chikamu chemaduku mashoma machena (asina kukura kupfuura Mwedzi).
Zvinokwanisika kusiyanisa miviri miviri yehutu hwakavanzwa, zvichienderana nekukurumidza kwezvikamu zvayo, kuwanda kwehuwandu hwavo.
- Zvinotyisa. Hazvina kukwana kuita magaraxies.
- Cold. Inoumbwa nechepfupi, mashizha makuru. Izvi zvikamu zvinogona kuzivikanwa nesayoni neshamwari.
Pane nyaya yerima here?
Zvose zvinoedza kuongorora zvinhu zvechimiro chisina kujairika hachina kubudirira. Muna 2012, kutenderera kweveredzi mazana mana dzakapoteredza Sun kwakatsvakurudzwa, asi kuvapo kwezvinhu zvakavanzwa mumabhuku makuru hazvina kuonekwa. Kunyange kana nyaya yerima isiripo muchokwadi, inotanga kuitika pakufunga. Nekubatsira kwayo kunotsanangura kuwanikwa kwezvinhu zvezvose zviri munzvimbo dzavo. Mamwe masayendisiti anowana uchapupu hwehupo hwehuhwu hwakavanzwa hunyoro. Kuvapo kwake muzvisikwa zvose kunotsanangura chokwadi chokuti masumbu emapoka enyeredzi haabhururu uye haana kugara pamwe chete.
Nhau yerima - inofadza chokwadi
Chimiro chemukoko wakavanzwa chinoramba chiri chakavanzika, asi chinoramba chichifarira masayendisiti enyika yose. Inogara ichiongororwa, nerubatsiro rwavanoedza kuongorora iyo pachake pachayo nemigumisiro yaro. Uye chokwadi pamusoro pacho chinoramba chichiwedzera. Somuenzaniso:
- Iyo huru Hadron Collider, iyo ndiyo yakasimba kupfuura imwe yakawanda inokurumidza kuwedzera munyika, inoshanda nesimba rinowedzera kuratidza kuvapo kwezvinhu zvisingaonekwi muCosmos. Nharaunda yenyika ine chido inotarisira zviwanikwa.
- Masayendisiti echiJapane anosika mapepa epasi pekutanga emisa yakavanzwa munzvimbo. Yakarongwa kupedzisa iyo muna 2019.
- Munguva pfupi yapfuura, nyanzvi yemasayenzi anonzi Lisa Randall akataura kuti nyaya yerima uye dinosaurs dzakabatana. Izvi zvakatumira comet kuPasi, iyo yakaparadza upenyu panyika.
Izvo zvikamu zvechiedza chedu uye zvose zvakasikwa zviri nyaya ine chiedza uye ine rima, izvo, izvo zvinooneka uye zvisingaonekwi zvinhu. Kana pamwe nekudzidza kwekambanikiti yekutanga yemazuva ano inobata, nzira idzi dzinogara dzichivandudzwa, saka zvinonetsa zvikuru kuongorora zvinhu zvakavanzwa. Vanhu havati vasvika pakunzwisisa kwechiitiko ichi. Zvisingaoneki, zvisingaoneki, asi zvisizvo zvachose rima dambudziko raive uye rinoramba riri rimwe rezvinhu zvikuru zvakavanzika zvezvose.